Ethica

Ethica, of Zedekunst, is het wijsgerige hoofdwerk van Benedictus de Spinoza (Amsterdam 1632 -'s-Gravenhage 1677). De titel zou te vermoeden kunnen geven, dat het om een verzameling min of meer diepzinnige vermaningen of navolgenswaardige leefregels zou gaan. Maar Spinoza had de blik gericht op iets heel anders dan betrekkelijk willekeurig aangenomen morele richtlijnen. Hij zocht wat hij noemde een nieuwe levensrichting. In zijn Vertoog over de verbetering van het verstand uit 1662 schetste hij hoe de ervaring hem had geleerd, dat al wat het leven biedt ijdel en onbetrouwbaar is, en hoe hij tot het inzicht was gekomen, dat niets op zichzelf beschouwd goed of kwaad kan worden genoemd, maar alleen in betrekking tot iets anders. Anders gezegd: wij begeren niet iets omdat het goed is, maar wij noemen goed wat wij willen bezitten. Zo besloot hij, met ter zijstelling van wat het redelijke denken belemmert - zoals zucht naar rijkdom, eer of genot - te onderzoeken of er dan niet iets bestond,