De druk van de beleving

Onder ervaring verstaan wij vandaag beleving. Maar de Nederlandse woorden beleving en belevenis zijn nog geen driekwart eeuw oud. Zij zijn vertalingen van het Duitse Erlebnis, dat als substantief in de eerste helft van de negentiende eeuw werd gevormd en rond de eeuwwisseling is terug te vinden in alle stromingen van de Duitse filosofie, het principieelst in de levensfilosofie. Wat wij beleving noemen dekt zich eveneens met de principes van het en plein air en de sensation vitale van de schilderkunst van het Franse impressionisme. Zoals de levensfilosofische bezinning uit is op de mogelijkheid van een niet-metafysisch denken, zo voltrekt het impressionisme de overgang van de traditionele naar de moderne schilderkunst. Sociologen spreken tegenwoordig van de belevenismaatschappij. Maar wat houdt dat in ? Wat is een beleving ? Hoe heeft dit element zich in de vorige eeuw in kunst en filosofie gemanifesteerd ? Het fascinerende is dat binnen een korte tijdspanne in het werk van enkele